Forum archeologii zawodowej - archeologia.org.pl

Stysz

Przewija się ten temat w dyskusji.

Studia doktoranckie to nie tylko element edukacji, ale także pewna droga kariery zawodowej. W archeologii dla wielu wręcz warunek pozostania w zawodzie, studia takie oferują pewną stabilizację umożliwiając jednocześnie uzyskanie 12 miesięcy praktyk wykopaliskowych. Nie dziwne, zatem, że wielu studentów upatruje w tych studiach jedyną szansę na zostanie archeologiem.

Dotykamy w tym miejscu problemu nie tylko edukacji w archeologii, ale problemu bardziej powszechnego. Od lat dużo się słyszy o tym w mediach, ale mało nadal z tego mówienia o tym wynika. Studia doktoranckie nadal są dla wybrańców. Niestety bardzo często o tym, kto dostanie się na te studia decydują nie zainteresowania i dorobek naukowy kandydata, lecz osoba promotora, dzieje się tak z powodu niezwykle skąpych limitów przyjęć na te studia.

Posługuję się danymi IAUW - bowiem chyba tylko ten Instytut publikuje różne swoje dane i dokumenty, prowadząc politykę transparentności różnych decyzji oraz prowadzonej polityki edukacyjnej i naukowej.

W przyszłym roku na studia dzienne IAUW zamierza przyjąć:
235 osób na studia I stopnia
255 osób na studia II stopnia

Na studia III stopnia w roku akademickim 2006/2007 przewidziano 18 osób, przy czym jest to suma dla całego wydziału Historycznego, czyli dla kierunków:

archeologii,
etnologii i antropologii kulturowej,
informacji naukowej i studiów bibliologicznych,
historii,
historii sztuki,
muzykologii

[link widoczny dla zalogowanych]

W praktyce na studia doktoranckie na specjalizację archeologia ma szansę być przyjętych jakieś 3 osoby, czyli nieco ponad 1% z liczby studentów, których zamierza przyjąć instytut na II stopień studiów.

Pamiętam, w roku, gdy kończyłem studia w Instytucie wywieszono na korytarzu listę funduszy na publikacje naukowe dla poszczególnych pracowników naukowych. Dziwnym zbiegiem okoliczności na studia doktoranckie na archeologii dostały się wówczas 3 osoby - dokładnie od tych promotorów przy nazwiskach, których widniały największe kwoty na publikacje. To były osoby, które na te studia zasłużyły, posiadały własne publikacje i własny dorobek naukowy, chodzi o to, że takich zasługujących jest znacznie więcej, ale być może promują je osoby mniej operatywne w pozyskiwaniu funduszy na publikacje.

Tak małe nabory na studia III stopnia tworzą warunki do różnego rodzaju patologii. Gdy studenci „walą drzwiami i oknami” do osób, które są wstanie ich wypromować, różne rzeczy mogą się po drodze wydarzyć. Późniejsze naukowe uzależnienie młodego doktoranta od swojego promotora jest normą (z rozmów z różnymi znajomymi doktorantami).

Problem w tym, że w naszym kraju nie ma systemu studiów trzystopniowych i w żadnym razie nie jest to wina archeologii, archeologia po prostu doskonale wpisuje się w zacofanie szkolnictwa wyższego w naszym kraju.

Z drugiej strony może wcale nie potrzeba tak wielu specjalistów z zakresu archeologii w naszym kraju, ta liczba naboru na studia III stopnia doskonale zaspakaja zapotrzebowanie rynku badań archeologicznych.

Nabór na studia III stopnia odzwierciedla faktyczne zapotrzebowanie rynku badań archeologicznych na archeologów specjalistów. Przyjmując, że na jednego archeologa specjalistę z tytułem doktora przepada 10 archeologów w terenie z tytułem magistra to limit naboru na studia II stopnia (magisterskie) powinien wynosić od 30 - 60 osób, zakładając, że połowa absolwentów z zawodu archeologa może zrezygnować. Wychodzi na to, że na IAUW na studia II stopnia przyjmowanych jest o ok. 200 studentów za dużo .

Gdyby na studia III stopnia na kierunek archeologia przyjmowano rocznie ok. 20 osób to ktoś mógłby wpaść na pomysł, że do prowadzenia wykopaliskowych badań terenowych konieczny jest tytuł doktora i 12 miesięcy praktyk zawodowych. Ale ze mnie czarnowidz… Smile

Filimer

W Warszawie rzeczywiście wygląda to tragicznie.Dla mnie kształcenie takiej masy studentów archeologii nie ma zupełnie sensu. Poza tym między Warszawą a np. Krakowem jest olbrzymi kontrast. W Krakowie jest np. wielu "Wiecznych doktoranów" - głównie pracowników muzeum, lub osób obracających się na pograniczu archeologii komercyjnej i działalności muzealnej. Osoby te najzwyczajniej w świecie nie mają czasu na dokończenie swoich studiów III stopnia i robią to z regóły w obliczu wyższej potrzeby. Nie ma położonej presji a doktorat, gdyż nie jest on warunkiem prowadzenia badań, jeżeli jest się pracownikiem jakiejś instytucji - można spokojnie w jej ramach prowadzicć takie czy inne badania. Studenci, którzy lądują na studiach doktoranckich rzeczywiscie widzą w nich jdną z nielicznych możliwości pozostania w zawodzie, ale jest to grupa niewielka, chociażby dlatego, ze ze względu an uczestnictwo w badaniach autostradowych spora grupa studentów przeciąga moment napisania pracy magisterskiej o kilka lat. Generalnie rzecz biorąc jeśli ktoś koniecznie chce robić studia doktoranckie, to raczej nie ma z tym problemu. Z drugiej strony trwające od kilku lat badania autostradowe wyciagnęły sporą grupę absolwentów w teren i sprawiły, że część z nich nie widzi sensu w robieniu doktoratu dla samego doktoratu. JAk stwierdził jeden z moich znajomych - spotkałem nie raz szeregowych magistrów o olbrzymiej wiedzy i doświadczeniu, oraz doktorów, których stopień przygotowania do zawodu nie wyszedł nigdy poza wiedzę wyniesioną z praktyk studenckich.

Stysz

Kilka dni temu rozmawiałem z archeologiem prowadzącym badania archeologiczne na autostradzie, w kontekście rozmowy o uprawnieniach zawodowych powiedział nieomal dokładnie to samo, że ma chłopaków po absolutorium, którzy pracują jako techniczni na wykopaliskach – ich wiedza pozwala na samodzielną pracę, ale jeszcze się nie obronili. I mimo, że posiadają ponad 12 miesięcy badań to i tak im się ta praca nie liczy do uprawnień. Po magistrze zaczynają od zera. Powinno się zaliczyć do stażu praktyki odbyte w czasie studiów – na pewno po uzyskaniu tytułu licencjata (tytularnie równorzędny inżynierowi).

Filimer